Người ta nhắc nhiều đến GABA như một liều thuốc an thần tự nhiên. Vậy thực chất GABA là gì? Tác dụng của nó đối với sức khỏe là như thế nào? Hãy cùng Phòng khám Đa khoa Cộng đồng Hỷ Hỷ tìm hiểu trong bài viết dưới đây nhé!
1. GABA là gì?
GABA có tên khoa học là Gamma Aminobutyric Acid là một axit amin, được mệnh danh là “sứ giả truyền tin” hay còn được gọi là chất dẫn truyền thần kinh. GABA rất cần thiết cho việc duy trì sự cân bằng giữa hoạt động của não bộ, nhất là các tế bào thần kinh.
GABA đóng vai trò chính trong việc giảm bớt sự hoạt động của các neuron thần kinh và ức chế sự lan truyền của các tế bào dẫn truyền. Cùng với Niacinamide và Inositol, GABA ngăn căn cản các truyền dẫn căng thẳng và bất an đến vùng thần kinh trung ương bằng việc chiếm giữ các vùng tiếp nhận tin các tế bào này, khống chế các vùng tiếp nhận tin.
Khi chúng ta gặp vấn đề với GABA trong não, các tế bào thần kinh hoạt động nhiều hơn mức bình thường, khiến não của chúng ta rơi vào trạng thái kích thích. Điều này có thể dẫn đến lo lắng và cảm giác hoảng sợ, căng thẳng, bồn chồn hoặc cáu kỉnh, giảm khả năng chịu đau, một nhịp tim nhanh, cao huyết áp, mất ngủ và thỉnh thoảng co giật.
GABA hoạt động giống như một chiếc phanh xe, nó làm chậm các tế bào thần kinh bị kích thích quá mức. Bởi vì GABA làm dịu hệ thần kinh nên nó được xem như liều thuốc an thần, giúp mang lại cảm giác thư giãn và thoải mái cho người bệnh.
Có rất nhiều chất có cấu trúc và khả năng tương tự như GABA, tuy nhiên chúng hoạt động theo một cách khác. Các nhà nghiên cứu cho rằng, những chất này liên kết với Canxi trong tế bào thần kinh, cải thiện mức độ phản ứng của tế bào não với GABA hoặc làm cho việc giải phóng GABA dễ dàng hơn.
2. Tác dụng của GABA là gì?
Dưới đây là những lợi ích GABA mang lại cho sức khỏe con người:
Đối với giấc ngủ
Hoạt động của GABA do cơ thể tạo ra rất quan trọng đối với giấc ngủ. GABA cho phép cơ thể và tâm trí thư giãn và rơi vào ngủ, và ngủ ngon suốt đêm. Hoạt động GABA thấp có liên quan đến chứng mất ngủ và giấc ngủ bị gián đoạn. Trong một nghiên cứu, nồng độ GABA ở những người bị mất ngủ thấp hơn gần 30% so với những người không bị rối loạn giấc ngủ. Và các mức GABA thấp này cũng tương ứng với giấc ngủ không yên, hay thức giấc hơn.
Các loại thuốc ngủ của các hãng dược lớn bao gồm cả Zolpidem (Ambien và cộng sự) và Eszopiclone (Lunesta và cộng sự) nhắm vào hệ thống GABA của cơ thể để tăng cường an thần và giấc ngủ. Nghiên cứu chỉ ra rằng một tác dụng phụ tiêu cực của những loại thuốc ngủ này – ảo giác – có thể xảy ra do sự thay đổi của chúng đối với hoạt động của GABA.
Đối với căng thẳng và lo lắng
Với vai trò chính là ức chế sự kích thích quá mức của tế bào thần kinh, GABA sẽ giúp cơ thể có trạng thái thoải mái, thư giãn nhất, xua tan lo lắng và sự căng thẳng. Hiệu quả này được chứng minh trong một cuộc nghiên cứu với 13 nhóm người. Cụ thể, khoảng 1 giờ sau khi được bổ sung GABA, hình ảnh sóng não của những người này cho thấy sự hoạt động chậm lại. Bên cạnh đó, nghiên cứu cũng chỉ ra, bổ sung GABA còn giúp tăng cường khả năng miễn dịch ở người căng thẳng, mệt mỏi.
Đối với huyết áp cao
Chất bổ sung GABA đôi khi được mọi người sử dụng như một cách tự nhiên để giảm huyết áp. Có bằng chứng khoa học chỉ ra rằng GABA có thể giảm huyết áp cao. Trong một nghiên cứu với những người bị huyết áp cao cận biên, 12 tuần sử dụng chất bổ sung chlorella – một loại tảo rất giàu GABA – đã làm giảm huyết áp đáng kể.
Ngoài ra, việc duy trì huyết áp khỏe mạnh cũng có thể giúp bảo vệ giấc ngủ của bạn. Huyết áp giảm tự nhiên vào ban đêm là một phần tiến triển của cơ thể đi vào giấc ngủ. Huyết áp cao có thể là dấu hiệu của chứng hưng phấn, trạng thái tỉnh táo và cảnh giác về thể chất mà nó có thể khiến bạn khó ngủ và ngủ không sâu giấc. Giấc ngủ kém và rối loạn giấc ngủ, đặc biệt là ngưng thở khi ngủ, góp phần gây ra huyết áp cao, và có thể dẫn đến loại tăng huyết áp rất khó điều trị. Ngăn ngừa rối loạn tăng động giảm chú ý.
Nghiên cứu cho thấy, những đứa trẻ được bổ sung đầy đủ GABA sẽ có khả năng kiểm soát cảm xúc và hành vi tốt hơn. Đồng thời giảm thiểu tối đa các triệu chứng ADHD xuất hiện, chẳng hạn như bốc đồng, hiếu động, nghịch ngợm, cáu giận vô cớ. Vì vậy, đây được coi là liều thuốc vô cùng thiết yếu trong quá trình điều trị trẻ ADHD.
3. Bổ sung GABA như thế nào?
Hẳn khi biết được GABA là gì và tác dụng lớn lao của nó đối với sức khỏe, bạn sẽ rất quan tâm đến cách bổ sung GABA tối ưu cho cơ thể đúng không? Dưới đây là những cách giúp bạn nhận GABA tự nhiên, mang lại hiệu quả tốt nhất:
Bổ sung các loại thực phẩm chứa nhiều GABA
- Cà chua chín.
- Thịt lợn (nạc).
- Gạo lứt (màu nâu).
- Gạo mầm VibiGaba (chứa lượng GABA gấp 6-10 lần gạo lứt thông thường- 1kg gạo mầm chứa 120-200mg GABA).
- Lúa mì, ngũ cốc còn nguyên hạt (chứa 1,91mg GABA/100g).
- Trứng gà tươi (lòng đỏ).
- Cá ngừ, cá hồi, tôm hùm, mực.
Để bảo toàn GABA trong cơ thể mà không bị mất đi, bạn nên tránh hoặc hạn chế sử dụng những loại thực phẩm sau:
- Thực phẩm giàu Excitotoxin: Excitotoxin cũng là chất dẫn truyền thần kinh trong não. Tuy nhiên, khi cơ thể dung nạp quá nhiều chất này, các tín hiệu thần kinh sẽ hoạt động với cường độ cực mạnh gây nên sự kích thích quá mức lên các noron thần kinh. Điều này đặc biệt nguy hiểm với trẻ nhỏ. Bởi đối tượng này, enzym trong não chưa có khả năng “tự giải độc” nên mẹ cần chú ý đến thực đơn dinh dưỡng của bé
- Thực phẩm chứa nhiều bột ngọt: Việc sử dụng nhiều các loại đồ ăn chế biến sẵn hoặc thức ăn nhanh cũng gây nguy cơ giảm GABA trong não. Vì vậy, bạn cần hạn chế nguồn thực phẩm này trong chế độ dinh dưỡng của mình nhé!
Luyện tập thể dục, thể thao
Tập thể dục thường xuyên đã được chứng minh là làm tăng mức GABA. Chạy, đi bộ đường dài hoặc ít nhất 4 lần/tuần ở bất kỳ cường độ nào sẽ giúp bạn quản lý, kiểm soát cân nặng và năng lượng tốt nhất.
Ngoài ra, hiệu ứng tăng GABA có xu hướng làm giảm lo lắng, cải thiện giấc ngủ và tạo ra một tâm trạng tổng thể tốt hơn. Đây là một lý do tại sao rất nhiều chương trình sức khỏe tâm thần thúc đẩy tập thể dục như một cách để quản lý căng thẳng và lo lắng.
Bạn hãy đặt mục tiêu tập thể dục hợp lý, đặc biệt là trong thời gian đầu và khi điều này trở nên dễ dàng hơn, hãy từ từ tăng cường độ.
Tập Yoga
Tập yoga là một cách tuyệt vời để hạ nhiệt, kéo căng và tăng cường sản xuất GABA. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng, việc giữ các chuỗi tư thế liên quan đến yoga có thể có tác dụng hữu ích đối với tâm trạng và sự lo lắng do kích hoạt GABA.
4. Tác dụng phụ có thể gặp phải khi dùng GABA là gì?
Các chuyên gia dinh dưỡng cảnh báo những tác dụng tiêu cực của việc sử dụng thuốc GABA có thể gây cho bạn là:
- Buồn nôn
- Đau bao tử
- Táo bón
- Cơ thể mệt mỏi, buồn ngủ
- Giảm cảm giác thèm ăn
- Yếu cơ
- Thậm chí, nếu sử dụng liều lượng GABA cao, bạn sẽ rơi vào tình trạng khó thở
Trên đây là giải đáp GABA là gì. Mong rằng bài viết đã cung cấp đến bạn đọc nhiều thông tin về sức khỏe bổ ích.
Phòng khám Đa khoa Cộng đồng Hỷ Hỷ
Để biết thêm thông tin về các vấn đề sức khỏe khác, bạn có thể liên hệ Phòng khám Đa khoa Cộng Đồng Hỷ Hỷ theo địa chỉ: 366 Tân Kỳ Tân Quý – Phường Sơn Kỳ – Quận Tân Phú – Tp. Hồ Chí Minh. Hotline: 1900 638 090
