Sau khi trải qua cuộc chuyển dạ đầy thử thách thì hậu sản là khoảng thời gian vô cùng nhạy cảm, nếu không được trang bị đầy đủ kiến thức và chăm sóc đúng cách, sẽ dẫn đến những hậu quả đáng tiếc về cả tinh thần lẫn thể chất của sản phụ cũng như trẻ sơ sinh.
Sau đây là các hướng dẫn chăm sóc cho mẹ tuần đầu sau sinh.
1. Vệ sinh cá nhân sau sinh:
Sản dịch 2-3 ngày đầu sau sinh có màu đỏ tươi, sau đổi sang đỏ sẫm như bã trầu. Từ ngày thứ 4 sản dịch loãng hơn, lẫn với chất nhầy lờ lờ như máu cá. Sau đó sản dịch bắt đầu loãng nhạt dần và hết vào khoảng 2 tuần sau sinh. Sau khi về phòng hậu sản, bà mẹ cần lót băng vệ sinh sạch, đủ thấm, rửa vùng sinh dục ít nhất 3 lần/ngày.
Nếu có vết khâu tầng sinh môn, cần rửa sạch âm hộ sau mỗi lần đại, tiểu tiện và thấm khô. Không nên sợ vì sợ đau buốt mà nhịn tiểu rất dễ gây bí tiểu sau sinh, không vệ sinh rất dễ gây nhiễm trùng tầng sinh môn đấy các mẹ nhé! Hiện nay vẫn còn nhiều quan điểm kiêng tắm sau sinh, quan điểm này hiện không có cơ sở khoa học. Các bà mẹ có thể lau người thay đồ sạch, sau sinh 2-3 ngày có thể tắm nhanh bằng nước ấm để đảm bảo vệ sinh, hạn chế nhiễm khuẩn sau sinh.
2. Chế độ ăn uống và sinh hoạt sau sinh:
Mẹ sau khi sinh con, mặc dù nguồn dinh dưỡng dự trữ trong thời gian mang thai vẫn chưa tiêu thụ hết nhưng trước khi sinh con cũng như trong quá trình sinh nở, bà mẹ đã mất khá nhiều năng lượng và các chất dinh dưỡng, mất máu khi sinh đẻ, huy động các chất dinh dưỡng để sản xuất sữa non trong những tháng cuối của thai kỳ và tiếp tục bài tiết sữa để nuôi con ngay sau khi sinh…
Do đó, nhu cầu năng lượng và các chất dinh dưỡng của bà mẹ đang cho con bú là khá cao, thậm chí còn cao hơn so với thời kỳ thai nghén. Các mẹ cần ăn đủ lượng, đủ chất, không kiêng vô lý. Ngủ 8 giờ/ngày, chú trọng giấc ngủ trưa. Mặc quần áo sạch sẽ, rộng rãi.
3. Chăm sóc ngực và cho con bú:
Sau khi sinh, ngực bắt đầu tiết ra sữa non là chất lỏng có màu vàng chanh đậm. Sau sinh khoảng 2-3 ngày, bà mẹ sẽ có sữa trưởng thành. Có nhiều người sẽ thấy ngực cương cứng và nhầm là bị tắc tia sữa. Thực ra, hiện tượng này sẽ hết sau vài lần trẻ bú. Nếu vì thấy sữa mẹ chưa có mà vội cho trẻ bú bình ngay, sau này bé không quen bú mẹ, khiến ngực căng tức sữa, trẻ không bú và sẽ gây tắc sữa. Ngoài ra, để giảm đau tức, các bà mẹ nên đứng tắm dưới vòi hoa sen, massage nhẹ nhàng và bóp nhẹ ở quầng nâu của nhũ hoa.
4. Giữ nhiệt độ cơ thể:
Mẹ có thể rét run sau khi sinh do sự mất nhiệt và mệt mỏi khi rặn sinh. Rét run ngắn hạn và mau hết. Có thể cung cấp năng lượng qua dinh dưỡng đường miệng. Nếu dùng đèn sưởi phải cẩn thận kẻo bỏng. Hiện nay y học đã phát triển, việc nằm than theo quan niệm xưa là không cần thiết, ngược lại tiềm ẩn nhiều rủi ro cho mẹ và bé. Tại Việt Nam và trên thế giới đã ghi nhận rất nhiều trường hợp bỏng, ngộ độc khí CO2 và thậm chí là tử vong khi nằm than trong giai đoạn hậu sản.
5. Chế độ hoạt động sau sinh:
Sau sinh 6 giờ đã có thể ngồi dậy, ngày hôm sau đi lại, vận động nhẹ nhàng. Vận động sớm sau sinh giúp hỗ trợ tử cung co hồi tốt, tránh nhiễm trùng hậu sản, phục hồi sức khỏe nhanh hơn. Sau sinh 1 tuần có thể làm việc nhẹ, tránh lao động nặng, kéo dài. Nên tập thể dục giúp cơ thể nhanh chóng phục hồi, giúp ăn ngon miệng, tránh táo bón.
6. Quan hệ tình dục sau sinh:
Nên tránh quan hệ tình dục trong vòng 6 tuần vì dễ sang chấn, nhiễm khuẩn. Sau sinh 6 tuần, các bà mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ về phương pháp ngừa thai trong giai đoạn hậu sản để đảm bảo kế hoạch hóa gia đình.
Trên đây là một số vấn đề cơ bản về chăm sóc sức khỏe hậu sản cho bà mẹ sau sinh. Nếu có bất kỳ thắc mắc hoặc dấu hiệu bất thường sau sinh, các bà mẹ cần đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám và xử trí kịp thời.
Phòng khám Đa khoa Cộng đồng Hỷ Hỷ với đội ngũ bác sĩ tận tâm và trang thiết bị hiện đại, luôn luôn sẵn sàng giải đáp mọi thắc mắc của các bạn, là một trong những địa chỉ uy tín các bà mẹ có thể đến để được thăm khám và tư vấn các vấn đề sức khỏe một cách cụ thể rõ ràng. Chúc các bà mẹ có một giai đoạn hậu sản thật khỏe mạnh.
Bác sĩ Bùi Thanh Xuân
Bác sĩ chuyên khoa Sản phụ – Phòng khám Đa khoa Cộng Đồng Hỷ Hỷ
Để biết thêm thông tin về cách chăm sóc sức khỏe sau sinh, cũng như các vấn đề sức khỏe khác, bạn có thể liên hệ Phòng khám Đa khoa Cộng Đồng Hỷ Hỷ theo địa chỉ: 366 Tân Kỳ Tân Quý – Phường Sơn Kỳ – Quận Tân Phú – Tp. Hồ Chí Minh. Hotline: 1900 638 090
